دیجیتال مارکتینگ چیست؟(به زبان ساده) از مزایا تا معرفی شاخه‌ها در ایران

«دیجیتال مارکتینگ چیست؟» شاید بتوان گفت این یکی از داغ‌ترین پرسش‌هایی است که به هنگام کار در فضای وب برای کاربران پیش می‌آید. چون از هر دری که وارد دنیای وب می‌شویم، سرنخی از دنیای دیجیتال مارکتینگ پیدا می‌کنیم و شستمان خبردار می‌شود که همه چیز به بازاریابی دیجیتال، گره خورده است.

در حقیقت، بازاریابی دیجیتال، راز بقای کسب و کارها در قرن ۲۱ است. کسب و کارهایی که به حضور در دنیای سنتی اصرار دارند، نه تنها رشد و بقای طولانی‌ مدتشان را به چالش می‌کشند، بلکه زمینه فراموش شدن خود را هم فراهم می‌کنند.

دنیای دیجیتال با امکانات فوق‌العاده‌ خود این فرصت را در اختیار کسب و کارها قرار می‌دهد تا خیلی ساده‌تر و با سرعت و کیفیت بیشتری به کسب درآمد بپردازند. برای چشیدن طعم پیروزی در دنیای دیجیتال باید از رمز و راز بازاریابی در دنیای وب باخبر شوید.

در این قسمت از دیجیتالینگ به سراغ «دیجیتال مارکتینگ» می‌رویم، به تعریف بازاریابی می‌پردازیم، دیجیتال مارکتینگ را معنا می‌کنیم، علت اهمیت بازاریابی دیجیتال را موشکافی کرده و به معرفی شاخه‌های آن مشغول می‌شویم، مزیت‌ها و معایب «Digital marketing» را زیر ذره‌بین می‌بریم و در انتها نیز نگاهی به ابزارها و بازار کار آن می‌اندازیم.

اگر صاحب یک کسب و کار هستید و می‌خواهید مسیر خود را در دنیای وب باز کنید یا آنکه به دیجیتال مارکتینگ علاقه دارید، تا پایان این ماجرا در کنارمان باشید.

واژه‌های این مقاله، خودشان را در نهر آواهای این پادکست هم جاری کرده‌اند. دوست دارید به صدایشان گوش دهید؟

بازاریابی چیست؟

برای عمیق‌تر درک کردن ماجرای دیجیتال مارکتینگ  (Digital Marketing)بهتر است اول «بازاریابی» را تعریف کنیم. بر اساس تجربه‌هایم این کار می‌تواند بسیار راهگشا باشد. در تصویر زیر، تعریف بازاریابی از زبان «فیلیپ کاتلر» را می‌بینید.

واژه به واژه این تعریف برای خودش حرف‌های فراوانی دارد. به همین دلیل، قسمت‌های مختلف آن را با رنگ سبز از بقیه سوا کردیم. بر اساس تعریف کاتلر، بازاریابی یک دانش و هنر است. از همین حالا به شما تبریک می‌گوییم. چون قرار است با یادگیری دیجیتال مارکتینگ با یک هنر آشنا شوید؛ اما هنری که آقای کاتلر از آن صحبت می‌کند چیست؟

«هنر کشف و خلق کردن» یعنی ما اول باید چیزی را که می‌توانیم آن را ارائه دهیم کشف کرده و سپس به دنبال ساختن یا خلق آن باشیم. در نهایت، آن ساخته دست و ذهن خودمان را ارائه دهیم؛ مثلا ما کشف می‌کنیم که امکان تولید چه چیزی در محصولات یا سرویس‌های ما وجود دارد، سپس آن را می‌سازیم و به دنبال ارائه آن می‌رویم. اینجا است که بخش دیگری از تعریف وارد گود می‌شود: «هدف».

ما برای انجام کارهایی که در زندگی‌مان می‌کنیم هدف مشخصی داریم؛ مثلا می‌خواهیم نیازهای یک بازار مشخص را تامین کنیم. شاید این بازار فقط شامل چند ده نفر شود شاید هم به اندازه جمعیت مردم ایران یعنی تقریبا 84 میلیون نفر، گستردگی داشته باشد.

ورود به گام بعدی؛ کسب سود

تلاش‌هایی که می‌کنیم با کسب سود همراه است. همان‌طور که می‌بینید کاتلر، بخش به دست آوردن سود را به انتهای تعریف خود موکول کرده است. ولی سود، تنها هدف ما از بازاریابی نیست. از طرفی، نمی‌تواند سود را فقط به پول محدود کرد.

در کنار تعریف کاتلر از بازاریابی، خواندن این تعریف از زبان آقای «روستا» هم فوق‌العاده است.

از نظر او بازاریابی به سه دسته تقسیم می‌شود:

1. بازار شناسی
2. بازارسازی
3. بازارداری

در این تعریف که تکمیل کننده سخن کاتلر است ما در گام اول به شناخت بازار، مخاطب و مشتری‌مان نیاز داریم. پس از آن به سراغ خلق یا ساختن آن بازار می‌رویم. در گام نهایی نیز قدم‌هایی را برای حفظ بازاری که ساختیم برمی‌داریم. توجه داشته باشید که قسمت سوم آن تعریف یعنی «بازارداری» از دو قسمت دیگر بسیار مهم‌تر و حتی می‌توان گفت دشوارتر است. در حقیقت، بازار داری رمز موفقیت برند شما است.

تعریف سوم بازاریابی؛ دنیایتان را به آن گره بزنید

در ادامه این ماجرا به تعریف آقای «ریجس مک کنا» می‌رسیم که با یک جمله، تکلیف جایگاه بازاریابی را در زندگی ما مشخص می‌کند.

شاید در ابتدا از خواندن این تعریف تعجب کنید و بگویید: «اینکه دیگر تعریف نیست. چطور ممکن است بازاریابی همه‌چیز باشد؟» اجازه بدهید این موضوع را بازتر کنیم.

ما به عنوان یک انسان در موقعیت‌های مختلفی، مجبور به ارائه خودمان و توانایی‌هایمان می‌شویم؛ مثلا هنگام انتخاب رشته تحصیلی، به دست آوردن یک جایگاه خوب در دانشگاه، مصاحبه در یک شرکت برای به دست آوردن شغل، آماده کردن رزومه کاری، یافتن دوست، همکار خوب یا حتی در خواستگاری باید بهترین چیزی که هستیم یا می‌توانیم باشیم را به دیگران ارائه دهیم. این کار چیزی جز بازاریابی نیست.

در نهایت این را هم به شما بگویم که اگر می‌خواهید در این فضا کار کنید بهتر است دنیای شما مارکتینگ باشد نه این که یک بخشی از دنیایتان را به مارکتینگ اختصاص دهید. چون این تنها راهی است که می‌توانید مارکتینگ را با پوست و گوشت و استخوانتان لمس کنید.

منظور از دیجیتال مارکتینگ چیست؟

در اولین تعریف از دیجیتال مارکتینگ به سراغ سایت معتبر «هاب اسپات» می‌رویم.

تا اینجای کار از چند و چون تعریف بازاریابی سر در آوردیم. حالا آن را به بازاریابی از نوع دیجیتالش گسترش می‌دهیم؛ یعنی استفاده کردن از ابزارها و فعالیت‌ها برای رسیدن به اهداف بازاریابی که داشتیم. ما در بخش «آموزش دیجیتال مارکتینگ» به طور مفصل این مورد را پوشش داده‌ایم و به شما پیشنهاد می‌کنیم که حتما به آن سر بزنید.

بعد از هاب اسپات، تعریف بازاریابی دیجیتال را از زبان کسی که سال‌ها است در این زمینه به طور جدی فعالیت می‌کند یعنی آقای «عادل طالبی» می‌شنویم که آن را در تصویر زیر می‌بینید.

برداشت دیجیتالینگ از تعریف بالا این است که ابزار فقط یک وسیله به شمار می‌رود – البته ما در ایران، گاهی ابزار دوست می‌شویم – و موضوع اصلی «استفاده هوشمندانه» از این ابزارها است.

تعریف دیجیتال مارکتینگ از زبان ما

حالا تعریف دیجیتال مارکتینگ را از زبان دیجیتالینگ می‌خوانیم. خودتان را در نظر بگیرید، شما چطور به این مقاله رسیدید؟ اجازه بدهید ما برایتان بگوییم؛ احتمالا شما که الان وارد سایت دیجیتالینگ شدید از طریق «سرچ گوگل»، «کانال تلگرام»، «لینکدین» و … ما را پیدا کرده‌اید.

ما برای رسیدن به این نتیجه در شبکه‌های اجتماعی فعالیت کردیم، در گوگل رشد کرده و نتیجه‌های بالایی گرفتیم و خلاصه اینکه یک راهی برای رسیدن شما به خودمان باز کردیم. این ماجرا، همان چیزی است که به آن «دیجیتال مارکتینگ» می‌گویند.

ما چرا این کار را انجام دادیم؟ چون می‌خواستیم یک ماجرا یا حتی محتوا را خلق کنیم و به دنبال آن چیزی را ارائه بدهیم. این ارائه، در بخش پایین‌تر همین مقاله و در قالب یک کال تو اکشن قرار دارد. بنابراین، شما بدون آنکه بدانید در قلب دیجیتال مارکتینگ حرکت کرده‌اید.

کافی است نگاهی به پشت سر، جایی که هستید و مسیری که در ادامه طی می‌کنید بیندازید. این همان دیجیتال مارکتینگ است؛ همان کاری است که ما در دیجیتالینگ با کمک فعالیت‌ها و ابزارها به آن رسیدیم تا بتوانیم شما را در این سایت، ملاقات کنیم.

چرا دیجیتال مارکتینگ مهم است؟

با باز شدن دنیای دیجیتال به روی مردم و روی کار آمدن اپلیکیشن‌ها و وب‌سایت‌ها مخاطبان اصلی محصولات و خدمات سنتی، بیشتر زمان خود را به حضور در این دنیای تازه اختصاص دادند. در نتیجه، بازاریاب‌ها نیز باید به دنیای دیجیتال کوچ می‌کردند تا بتوانند باز هم برای محصولات و خدمات خود مشتری پیدا کنند و امروز هم که در دوران کرونا به سر می‌بریم اهمیت دیجیتال مارکتینگ بیش از پیش شده است.

روش‌های زیادی برای تبلیغات و بازاریابی در دنیای دیجیتال آشکار شدند که در بازاریابی سنتی خبری از آنها نبود. در واقع، یکی از بزرگ‌ترین مزیت‌های بازاریابی دیجیتال به دست آوردن داده‌هایی است که می‌توانید با کمک آنها میزان اثربخشی یک کمپین بازاریابی را اندازه‌گیری کنید.

شاخه های دیجیتال مارکتینگ چیست؟

دنیای دیجیتال مارکتینگ، شاخ و برگ‌های گسترده و مختلفی دارد که در ادامه با بخشی از آنها آشنا می‌‌شویم. این موضوع آن‌قدر مهم است که برای هر کدام از این شاخه‌ها یک نقشه راه در اختیارتان قرار دادیم تا با چشمی باز به مسیر پیش‌رویتان نگاه کنید. می‌توانید در «نقشه راه دیجیتال مارکتینگ» به مجموعه‌ای دسته‌بندی شده‌ از این نقشه راه‌ها دسترسی پیدا کنید. بیایید نگاهی به این شاخ و برگ‌ها بیندازیم:

• بازاریابی در شبکه‌های اجتماعی

یعنی هر نوع فعالیت بازاریابی که در شبکه‌های اجتماعی – البته منظورمان شبکه‌های اجتماعی فعال در ایران است – مثل «اینستاگرام»، «لینکدین»، «توییتر» و در کنار این‌ها «تلگرام» هم که این روزها برای خودش یک پا شبکه اجتماعی شده است را در بر می‌گیرد. در این نوع از بازاریابی هم از ابزارها و … نهایت استفاده را می‌کنیم. می‌توانید در نقشه راه «بازاریابی در شبکه‌های اجتماعی» اطلاعات گسترده‌تری در مورد این نوع از بازاریابی به دست بیاورید.

• بازاریابی ایمیلی یا همان ایمیل مارکتینگ

ما از طریق ابزار ایمیل می‌توانیم با مخاطبانمان که ایمیلشان را در اختیار ما قرار داده‌اند – نه بازدیدکننده‌ها – ارتباطی موثر برقرار کنیم. در «نقشه راه آموزشی ایمیل مارکتینگ» به طور ویژه این موضوع را توضیح داده‌‌ایم.

• بازاریابی پیامکی یا اس‌ام‌اس مارکتینگ

این نوع از بازاریابی با استفاده از پیامک انجام می‌شود که در «نقشه راه بازاریابی پیامکی» راجع به آن مفصل صحبت کرده‌ایم.

• بازاریابی موتورهای جستجو (SEM)

به مجموعه سازوکاری اشاره دارد که ما از طریق موتورهای جستجو مانند «گوگل» با هدف خلق ارزش و پروموت خودمان انجام می‌دهیم. من این موضوع را در مقاله «بازاریابی موتورهای جستجو» به طور مفصل توضیح داده‌ام.

• بهینه‌سازی برای موتورهای جستجو (SEO)

همین محتوایی که اکنون در حال خواندن آن هستید برای نمایش در موتورهای جستجو بهینه شده است تا در نتایج بالاتری قرار بگیریم. بنابراین، این موضوع اتفاقی نیست. به شما پیشنهاد می‌‌کنیم که مقاله «سئو چیست؟» را با دقت مطالعه کنید.

• بازاریابی محتوایی

در این نوع مارکتینگ ما از طریق محتوا، بازاریابی می‌کنیم. می‌توانید در «آموزش بازاریابی محتوایی» اطلاعات بسیار خوبی را در این زمینه به دست بیاورید.

• بازاریابی اپلیکیشن

بازاریابی در اپلیکیشن به فرآیندی خلاصه می‌شود که ما کاربران را به نصب اپلیکیشن خود و استفاده از محصول‌ها یا خدماتمان هدایت می‌کنیم. می‌توانید در مقاله «اپلیکیشن مارکتینگ» اطلاعات بیشتری را از آن به دست بیاورید.

• بازاریابی ویدیویی

«ویدیو مارکتینگ»، شاخه‌ای از دیجیتال مارکتینگ است که در آن از ابزار ویدیو به عنوان بستری برای معرفی محصول و خدمات با روش‌های خلاقانه استفاده می‌شود. در مقاله «ویدیو مارکتینگ» بیشتر و بسیار مفصل‌تر در مورد آن توضیح داده‌ایم که می‌توانید با خیالی راحت، آن را مطالعه کنید.

• بازاریابی ویروسی

در بازاریابی ویروسی، محتوای ما از یک مخاطب به مخاطب دیگر دست به دست می‌شود و در یک بازه زمانی کوتاه، افراد زیادی از یک جمعیت خاص را به سمت خود جذب می‌کند. مقاله «بازاریابی ویروسی چیست؟» نکته‌های بسیاری را در مورد چند و چون این نوع از بازاریابی در اختیارتان قرار داده است که می‌توانید آن را مطالعه کنید.

• بازاریابی پورسانتی یا افیلیت مارکتینگ

«بازاریابی پورسانتی» یا «بازاریابی همکاری در فروش» (Affiliate Marketing) روشی در فروش و بازاریابی است که با همکاری دیگران انجام می‌شود. مقاله «افیلیت مارکتینگ چیست؟» می‌تواند در این زمینه، راهگشای شما باشد.

این رشته سر دراز دارد…

بنابراین به کار بردن عبارت «بازاریابی دیجیتال» به این معنا نیست که ما دقیقا می‌دانیم در مورد چه نوع بازاریابی در فضای دیجیتال صحبت می‌کنیم. چون همان‌طور که با هم دیدیم «Digital marketing» شاخه‌های زیادی دارد و همین مورد یکی از جذابیت‌های این بازاریابی به شمار می‌رود.

در واقع، کسی نمی‌تواند ادعا کند که به عنوان یک دیجیتال مارکتر در تمام این زمینه‌ها متخصص است. چون عمیق شدن در هر کدام از این شاخه‌ها به صرف زمان بسیار زیادی نیاز دارد. مثلا من با وجود آنکه تجربه و مطالعه در زمینه «اپ مارکتینگ» دارم اما خودم را یک «اپ مارکتر» یا «بازاریاب اپلیکیشن» معرفی نمی‌کنم.

داستان برخی دیگر از کاربران کمی پیچیده‌تر است. آنها به دنبال این نیستند که به یک دیجیتال مارکتر تبدیل شوند. آنها مدیر یک وب‌سایت هستند و فقط می‌خواهند راهی برای بازاریابی در فضای دیجیتال پیدا کنند. اگر شما هم جزو این دسته از کاربران هستید باید روی چند شاخه اصلی کار کنید و دانش خود را در آن زمینه افزایش دهید.

به عنوان مثال، شاخه‌هایی مانند «سئو»، «بازاریابی در شبکه‌های اجتماعی» و «بازاریابی محتوایی» از مواردی هستند که باید مهارت خود را در آنها افزایش دهید. به ویژه بازاریابی محتوایی، شاخه‌ای است که حتی افراد خارج از دنیای مارکتینگ هم باید از آن اطلاع داشته باشند.

پوشیدن کفش‌های آهنی برای پیدا کردن شاخه مورد علاقه در دیجیتال مارکتینگ

شاید این پرسش‌ها برایتان پیش بیاید که:

• باید در کدام یک از این شاخه‌ها فعالیت کنیم؟
• کدام‌یک مهم‌تر هستند؟
• آیا اصلا لازم است با همه این شاخه‌ها آشنا شویم؟

در پاسخ باید به شما بگویم که به عنوان یک بازاریاب در فضای دیجیتال باید با شاخه‌های مختلف این موضوع آشنایی داشته باشید. اما این بدان معنا نیست که باید در همه آنها عمیق شوید.

چون هر کدام از این شاخه‌ها دنیایی را به خودش اختصاص داده است. اگر بخواهید در آینده به عنوان یک مدیر دیجیتال مارکتینگ فعالیت کنید باید در هر کدام از این شاخه‌ها دستی داشته باشید تا بتوانید مدیر خوبی برای تیم خود باشید.

هنگام انتخاب شاخه‌ها به این نکته‌ها توجه کنید

شاید ما در ایران شغل‌هایی مانند «ایمیل مارکتر» یا «بازاریاب اپلیکیشن» نداشته باشیم اما در سازمان‌های بزرگ خارجی برای هر کدام از این شاخه‌ها یک تیم را در نظر گرفته‌اند که به طور ویژه روی آن بخش کار می‌کنند. البته شاید بتوان گفت که در «دیجی کالا» و سایر استارتاپ‌های بزرگ این موضوع اتفاق افتاده است.

در مورد اینک کدام تخصص اولویت بیشتری دارد یا در اصطلاح ترند است نباید به مقاله‌های خارجی استناد کنیم. چون واقعا ماجرای دیجیتال مارکتینگ در ایران با خارج از کشور متفاوت است. شاید در خارج از کشور و در یک بازه زمانی یکسان، ویدیو مارکتینگ ترند شود اما در ایران به شاخه دیگری از بازاریابی دیجیتال بپردازند.

البته بخشی از این موضوع به علاقه خودتان بازمی‌گردد. در مورد خودم، من سعی کردم که شاخه‌های مختلف بازاریابی دیجیتال را تجربه کنم تا از این راه بتوانم علاقه خودم را بیابم.

چرا در دیجیتال مارکتینگ باید به روز باشیم؟

دیجیتال مارکتینگ ماجرایی است که امروز آن با دیروزش فرق دارد. پس باید در آن زمینه کاملا به‌روز باشیم. شاید این موضوع از نظر شما کمی سخت به نظر برسد؛ اما همین موضوع است که حساب شما، کسب و کار یا برندتان را از دیگران سوا می‌کند.

دیجیتال مارکتینگ چه مزیت‌هایی دارد؟

بیایید چند مورد از مزیت‌های بازاریابی دیجیتال را با هم بشماریم:

• همه‌چیز در آن قابل اندازه‌گیری است
• با کمک آن، سرعت رشد برندها و کسب و کارها را افزایش می‌یابند
• مقرون به صرفه است
• آزمون و خطا کردن در آن کم‌هزینه است
• می‌توان با بودجه کمتر به مخاطبان بیشتری دسترسی داشت
• هدف‌گیری تقریبا دقیق در آن امکان پذیر است
• می‌توانیم با کمک آن به رابطه‌سازی آنلاین و تعامل بپردازیم
• امکان خودکارسازی برخی از فرایندها وجود دارد
• و …

در دیجیتال مارکتینگ تقریبا می‌توانید سیر تا پیاز همه‌چیز را اندازه‌گیری کنید

یکی از مهم‌ترین مزایای دیجیتال مارکتینگ، قابل اندازه‌گیری بودن آن است. این بدان معنی است که وقتی ما در فضای دیجیتال، کاری را انجام می‌دهیم، مثلا یک محتوا را منتشر یا محصولی را معرفی می‌کنیم، می‌توانیم ماجراهایی که بر آن محتواها می‌گذرد را اندازه‌گیری کنیم. حالا این اندازه‌گیری به چه معنا است؟ برایتان می‌گویم.

تصور کنید من همین الان یک پادکست را در کانال تلگرام می‌گذارم. بعد از یک روز متوجه می‌شوم که چقدر بازدید خورده، چند بار و در چه جاهایی به اشتراک گذاشته شده است یا چه کسانی آن را برای یکدیگر فوروارد کرده‌اند. بعد من آن را با پادکست‌های قبلی خودم مقایسه می‌کنم و می‌بینم که کدام‌یک از آنها بیشتر به اشتراک گذاشته شده‌اند؟

در کدام پادکست، افراد بیشتری به من پیام داده‌اند؟ چه سوال‌هایی پرسیدند؟ و به این ترتیب، با استفاده از اندازه‌گیری‌هایی که می‌کنم و آمارهایی که تلگرام در اختیار من قرار می‌دهد، می‌توانم بفهمم که موضوع صحبت من چقدر برای مخاطبانم جذابیت دارد؟

حالا این روند را با اتفاقی که در جریان بازاریابی سنتی می‌افتد مقایسه کنید. تصور کنید که من محتوایی را در یک مجله منتشر می‌کنم و هزار نفر آن مجله را خریداری می‌کنند. آیا راهی وجود دارد که بفهمیم محتوایی که من نوشتم چند بار خوانده شده یا اصلا دیده شده است؟ راهی برای ارزیابی این موارد وجود ندارد. بنابراین داده‌ای در کار نیست که من بتوانم با استفاده از آن کیفیت عملکرد و میزان استقبال کاربران از محتوایم را اندازه‌گیری کنم و راهکارهایی برای بهتر شدن آن ارائه دهم.

یک مثال ساده برای درک بهتر ماجرا

اصلا بیایید یک مثال تبلیغاتی بزنیم. مثلا شما در ۱۰ وب‌سایت مختلف، بنرهای تبلیغاتی سایتتان را قرار می‌دهید و کاربر را تشویق به کلیک روی بنر و ورود به وب‌سایت می‌کنید. این هم کاملا قابل اندازه‌گیری است. شما می‌توانید مواردی مثل:

• تعداد کاربرانی که از هر وب‌سایت وارد سایتتان شده‌اند.
• تعداد کاربرانی که بعد از ورود، از سایت شما خرید کردند.
• مد زمانی که کاربران در سایتتان مانده‌اند.
• صفحه‌های که از آنها دیدن کردند.
• تعداد بازدیدکنندگانی که از صفحه اصلی سایت دیدن کرده‌اند.
• و…

را به راحتی اندازه‌گیری کنید. این داده‌ها به شما کمک می‌کنند که سایت‌های پربازده برای تبلیغ را شناسایی کنید، نقطه‌های ضعف و قوت وب‌سایت خود را بشناسید و برای بهینه کردن آن اقدام کنید. اما در بازاریابی سنتی، وقتی شما در ده مکان مختلف برای کسب و کارتان تبلیغات انجام می‌دهید، نمی‌توانید داده‌های مشابه را اندازه‌گیری کنید. واقعا چنین کاری بسیار سخت و حتی گاهی غیرممکن است.

دیجیتال مارکتینگ و فرصت استفاده هوشمندانه از بودجه

وقتی بتوانیم داده‌هایمان را خوب اندازه‌گیری کنیم توانایی مصرف درست و عاقلانه بودجه خود را نیز به دست می‌آوریم. این مورد را در نظر داشته باشید که شما نمی‌توانید تنها یک بار برای محصولات و خدمات خود بازاریابی کنید. بلکه باید یک بودجه مشخص را برای تبلیغات کنار بگذارید.

آیا دیجیتال مارکتینگ ارزان است؟

عده‌ای فکر می‌کنند که دیجیتال مارکتینگ روش ارزانی است. من این را قبول ندارم.

در واقع، فکر می‌کنم ریشه این اشتباه در ترجمه غلطی باشد که اولین بار درباره این موضوع صورت گرفت. با این وجود، وقتی ما بتوانیم داده‌های حاصل از اقدام‌های قبلی خودمان را اندازه‌گیری کرده و آنها را تحلیل کنیم، می‌توانیم بخش‌هایی که بیشترین آورده را برایمان دارند شناسایی کرده و بودجه خود را هوشمندانه‌تر مصرف کنیم. پس دیجیتال مارکتینگ ارزان نیست اما مقرون به صرفه است.

دیجیتال مارکتینگ، پل‌های پشت سرتان را آباد نگه می‌دارد

بهینه‌سازی لحظه‌ای هم مزیت بسیار مهمی در مورد دیجیتال مارکتینگ است. اجازه بدهید مثالی برایتان بزنم. تصور کنید شما برای تابستان یک کمپین دو هفته‌ای را در نظر گرفته‌اید. بعد از مهیا کردن چیزهای لازم مثل متن‌ها، صفحه فرود یا لندینگ، مشخص کردن اهداف کمپین و مواردی از این دست، کمپین را راه‌اندازی می‌کنید.

بعد از دو روز از آغاز کمپین متوجه می‌شوید که متن صفحه لندینگ پیج خیلی کوتاه است یا اگر به جای متن از ویدیو استفاده کنید، بازخورد بهتری می‌گیرید. خیلی راحت می‌توانید در وسط کمپین این بهینه‌سازی را اجرا کنید. در کمپین بازاریابی سنتی معمولا چیزی به این شکل، قابل بهینه سازی نیست.

در دیجیتال مارکتینگ، موضوعی داریم به نام «آزمون آ/ب» (A/B testing) به این معنی که شما دو صفحه فرود متفاوت در سایتتان آماده می‌کنید و مثلا در یکی از صفحه‌ها از دکمه سبز و در دیگر از دکمه قرمز استفاده می‌کنید.

بعد از چند روز از آغاز کمپین متوجه می‌شوید که دکمه سبز با مفهوم موفقیت، تاثیر بیشتری در جذب کاربران دارد. باز هم به راحتی می‌توانید تغییر را انجام دهید. اگر می‌خواهید در مورد «A/B» تست اطلاعات بیشتری به دست بیاورید مطالعه مقاله «مفهوم A/B تست و استفاده هوشمندانه از آن در تبلیغات» را به شما پیشنهاد می‌کنیم.

استفاده از دیجیتال مارکتینگ، سرعت رشد را افزایش می‌دهد

در بازاریابی سنتی زمان بسیار زیادی لازم است تا مشتریان، ما را بشناسند، به ما اعتماد کنند و در انتها محصولات یا خدمات ما را مورد استفاده قرار دهند.

اما در فضای وب، این اتفاق معمولا سریع‌تر رخ می‌دهد؛ البته به شرطی که به درستی اجرا شود؛ مثلا یک پیج اینستاگرامی را در نظر بگیرید. این پیج با تولید محتوای مفید و با کیفیت، مخاطبان زیادی را جذب می‌کند و در فاصله زمانی مناسب، فرصت اعتمادسازی و فروش را برای خود مهیا می‌کند.

بازاریابی دیجیتالی، فاصله بین شما و مشتریانتان را بسیار کاهش می‌دهد

فرآیند گرفتن بازخوردها در فضای دیجیتال بسیار سریع است؛ مثلا وقتی یک پست را در اینستاگرام منتشر می‌کنیم، خیلی سریع با واکنش افراد مختلف روبه‌رو می‌شویم. این ماجرا در مورد توییتر، وب‌سایت و حتی ایمیل‌هایی که به ما ارسال می‌شوند هم اتفاق می‌افتد. دریافت سریع این فیدبک‌ها به ما کمک می‌کند تا بتوانیم کارمان را بهینه‌سازی کنیم.

چون به واسطه این بازخوردها متوجه می‌شویم که کاربرانمان واقعا چه چیزی می‌خواهند؛ آیا از محصول یا خدمات ما راضی هستند؟ آیا شناخت ما از مخاطبمان و خواسته‌های او درست بوده است؟ تمام این ماجرا و توجهی که به آن بازخوردها می‌کنیم باعث می‌شود که خیلی سریع‌تر و راحت‌تر از کسب و کارهای سنتی، مسیر درست را پیدا کنیم.

دیجیتال مارکتینگ چه معایبی دارد؟

البته شاید بهتر بود تیتر «معایب دیجیتال مارکتینگ در ایران» را برای این پاراگراف در نظر می‌گرفتیم. چون همان‌طور که می‌دانید، بخشی از دیجیتال مارکتینگ، ابزار است و ما در ایران به خاطر محدودیت‌هایی که داریم نمی‌توانیم از بسیاری از ابزارها استفاده کنیم. به همین دلیل، مدام از این ابزار به ابزار دیگر می‌رویم. در این میان، فرصتی که می‌توانستیم روی رشد کسب و کارمان بگذاریم را روی یادگیری ابزار جدید می‌گذاریم. این ماجرا هم یک فرصت و هم یک تهدید است. چون ما قرار نیست روی یک ابزار، حساب صد درصدی باز کنیم.

می‌دانیم که به دلیل تحریم‌ها یا مشکلات دیگر، ابزاری که اکنون در دسترسمان قرار دارد شاید فردا دیگر برایمان کاربردی نداشته باشد. به همین دلیل، در ایران باید پایه‌های دیجیتال مارکتینگی خودمان را قوی کنیم تا بتوانیم خیلی راحت‌تر با ابزارهای جدید سازگار شویم. البته این ماجرا برای افرادی که خارج از ایران زندگی می‌کند، اصلا معنا ندارد و کار برایشان ساده‌تر است.

چه ابزارهایی در دنیای دیجیتال مارکتینگ وجود دارند؟

ما صدها ابزار دیجیتال مارکتینگ داریم که می‌توانند در زمینه‌های مختلف به ما کمک می‌کنند. البته فرصت محدود این واژه‌ها به ما اجازه نمی‌دهد که دانه به ‌دانه آنها را معرفی کنیم. ما در دیجیتالینگ 450 ابزار دیجیتال مارکتینگ را به صورت دسته‌‌بندی شده در یک فایل گوگل شیت به نام «جعبه ابزار دیجیتال مارکتینگ» را قرار دادیم. این فایل که به طور پیوسته آپدیت می‌شود اکنون در بازارچه دیجیتالینگ منتظر شما است.

داستان ما اینجا به پایان نمی‌رسد بلکه در «نقشه راه آموزش دیجیتال مارکتینگ» همچنان همراه شما هستیم تا ریز به ریز دیجیتال مارکتینگ را برایتان شرح دهیم.

خلاصه‌ای از آنچه با هم در دیجیتال مارکتینگ چیست گفتیم:

• بازاریابی دیجیتال، مجموعه‌ای از ابزارها و فعالیت‌هایی است که برای بازاریابی محصولات و خدمات در بستر دیجیتال مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• بازاریابی دیجیتال، شاخه‌های فراوانی دارد. برای کسب موفقیت در این زمینه باید یک شاخه را انتخاب کرده و در آن به تخصص برسید.
• به روز بودن در زمینه «Digital marketing» موضوعی حیاتی است. چون این دانش جوان، مدام در حال تغییر است.
• بررسی داده‌ها در دیجیتال مارکتینگ به شما کمک می‌کند تا جلوی صرف هزینه‌های اضافی را بگیرید و کاملا هدفمند دست به اقدام بزنید.
• در بازاریابی دیجیتالی می‌توانید با مشتریان خود خیلی راحت ارتباط برقرار کرده و بازخوردها را به صورت لحظه‌ای دریافت کنید. این موضوع سرعت پیشرفت شما را افزایش می‌دهد.
• مواردی مانند «قابل اندازه‌گیری بودن»، «مقرون به صرفه بودن»، «افزودن به سرعت رشد برندها»، «قابل هدف گذاری بودن»، «کمک به رابطه‌سازی آنلاین و افزایش تعامل با مخاطبان»، «خودکار سازی برخی از فرایندها» و… در شمار مزیت‌های دیجیتال مارکتینگ قرار می‌گیرند.
• وجود تحریم‌ها، محدودیت‌ها و راحت دسترسی نداشتن به برخی از ابزارهای بازاریابی دیجیتال در ایران به عنوان نکته منفی «Digital marketing» در نظر گرفته می‌شود.

بازار کار دیجیتال مارکتینگ در ایران رو به رشد است. اگر آن را دوست دارید یا در دنیای وب صاحب یک کسب و کار هستید، هر چه زودتر به فکر هموار کردن مسیر میان خودتان و «Digital marketing» باشید.

نظر شما چیست؟

می‌توانید در یک جمله، بازاریابی دیجیتال را از زبان خودتان تعریف کنید؟

لطفا نظرتان را در بخش گپ و گفت دیجیتالینگ با ما در میان بگذارید.