تعریف دقیق سئو و ماجرای تکنیک‌ها و کلاه‌های آن

در طول تاریخ بشر، از زمان دایناسورها گرفته تا انسان‌های هوشمند، فقط گونه‌هایی فرصت زندگی را از آن خود کرده‌اند که به جای مقاومت در برابر شرایط تازه، انرژی خود را صرف سازگاری و یافتن هر چه زودتر جایگاه خود در تقسیم‌بندی جدید کرده‌اند. در دنیای وب هم سایت‌هایی که خودشان را با اصول گوگل و الگوریتم‌های آن سازگار می‌کنند، در میان بهترین‌ها باقی می‌مانند. سئو، این ماجرا را شدنی می‌کند.

در این قسمت از «دیجیتالینگ» به دنبال مفهوم اصلی سئو می‌گردیم، علت اهمیت سئو برای کاربران ایرانی را موشکافی می‌کنیم، سه ستون اصلی سئو را مورد بررسی قرار می‌دهیم و با تکنیک‌های سئو برای بهینه کردن وب‌سایت‌ها بیشتر آشنا می‌شویم. با ما همراه باشید.

منظور از سئو چیست؟

«سئو» یا (SEO) کوتاه شده عبارت (Search Engine Optimization) است. به طور کلی، سئو به فعالیت‌هایی گفته می‌شود که با هدف بهینه‌سازی سایت برای موتورهای جستجو صورت می‌گیرند. به زبان علمی‌تر می‌توانیم آن را بهبود عملکرد سایت بر اساس استانداردهای تعریف شده از سوی موتورهای جستجو تعریف کنیم.

منظور من از موتور جستجو «گوگل» است. چون بیش از 90 درصد جست‌و‌جوهای دنیا و از نظر من، بیش از 95 درصد جستجوهای کاربران ایرانی در گوگل صورت می‌گیرد. بنابراین ما هم باید سایت خود را برای این موتور جستجو بهینه کنیم.

البته شاید کاری که اکنون به عنوان سئو انجام می‌دهیم رنگ و بوی متفاوت‌تری نسبت به این تعریف گرفته باشد. در ابتدا وقتی می‌گفتیم «سئو»، منظورمان بهینه‌سازی سایت برای موتورهای جستجو بود. اما اکنون سئو را با این هدف انجام می‌دهیم که کاربرمان تجربه خوبی از حضور در سایتمان داشته باشد. و در حال حاضر Search Engine Optimization  به Search Experience Optimization  تبدیل شده است.

چون به این ترتیب، موتور جستجوی گوگل هم که رضایت کاربران را در اولویت خود قرار داده است از این موضوع به عنوان ملاکی برای قرار دادن ما در صفحه اول خود استفاده می‌کند. سئو نه فقط برای مدیرهای وب‌سایت بلکه برای کاربران و گوگل هم نوعی بُرد به شمار می‌آید. چون کاربران می‌توانند بدون دردسر به محتوا، محصول یا خدمات مورد نظرشان برسند و گوگل هم می‌تواند درآمد بیشتری از تبلیغات به دست بیاورد.

چرا سئو برای صاحبین کسب و کارهای ایرانی اهمیت زیادی دارد؟

هر روز میلیاردها میلیارد جستجو در گوگل انجام می‌شود. در کنار آن، انتظار کاربرها از گوگل برای یافتن سریع‌ترین و بهترین پاسخ، روزبه‌روز در حال افزایش است. از طرفی، صاحبان کسب و کار هم به دنبال این هستند که بهترین کانال‌های ورودی را برای هدایت کاربران به سمت وب‌سایت خود پیدا کنند. این کانال‌ها شامل موتور جستجوی گوگل، شبکه‌های اجتماعی و حتی اپلیکیشن‌ها می‌شوند. تا اینجای کار، گوگل یکی از دریچه‌های ورودی کاربران به وب‌سایت‌ها است؛ دریچه بزرگی است اما تنها گزینه نیست. ولی برای کاربران ایرانی گاهی گوگل، تنها راه برای ورود کاربران به وب‌سایتشان است.

یکی از پررنگ‌ترین دلیل‌ها برای این ماجرا، وجود تحریم‌ها و فیلترهای گوناگون است. در واقع، یا ما سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی را فیلتر کرده‌ایم یا آنها ما را فیلتر کرده‌اند. در این بازی، صاحبین کسب و کار از همه بیشتر دچار دردسر می‌شوند.

مثلا شاید در کشورهای دیگر به علت فعال بودن کاربران در فیسبوک، مفهومی به نام «فیسبوک مارکتینگ» معنا داشته باشد اما در ایران وقتی کاربر ایرانی به علت فیلتر شدن فیسبوک دیگر نمی‌تواند مثل گذشته در آن فعالیت کند، به شبکه اجتماعی دیگری کوچ می‌کند و دیگر مارکتینگ در فیسبوک برایش معنا و کارکردی ندارد.

در حال حاضر بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی فعال برای کاربران ایرانی «اینستاگرام» است که آن هم کمترین میزان ترافیک را برای وب‌سایت‌ها به دنبال دارد. در نتیجه، تنها دریچه معتبر، خوب و باز به روی کاربران ایرانی، گوگل است. به همین دلیل گوگل برای کاربران ایرانی اهمیت زیادی دارد.

از طرف دیگر برای نمایش در گوگل یا باید روی سئوی سایت خود کار کنید یا باید با استفاده از گوگل ادز و پرداخت پول به دلار، سایت خود را تبلیغ کنید. ناگفته نماند که تبلیغ در گوگل ادز هم محدودیت‌هایی برای کاربران ایرانی دارد. مثلا اگر دامنه شما (.ir) باشد نمی‌توانید در گوگل ادز تبلیغ کنید. همه این موارد دست در دست هم می‌دهند تا کاربر ایرانی اهمیت بسیار بیشتری به سئو بدهد.

با سه ستون اصلی سئو آشنا شوید

در کل، سئو از سه بخش اصلی تشکیل شده است:

1. تکنیکال سئو

به آن سئوی فنی هم گفته می‌شود. این سئو به گزینه‌های فنی سایت می‌پردازد؛ مثلا ساختار کدنویسی سایت شما، ریسپانسیو بودن، سرعت بالا، موبایل فرندلی بودن و … . کار کردن روی سئوی فنی، تجربه کاربری وب‌سایت شما را بهینه خواهد کرد و همان‌طور که با هم گفتیم، این موضوع برای گوگل اهمیت بسیار بالایی دارد.

2. سئوی داخلی

به آن (On page SEO) می‌گویند. البته من بیشتر دوست دارم اسم آن را «سئوی محتوا» بگذارم. چون وقتی بخش تکنیکال سئو را از سئوی داخلی تفکیک می‌کنیم چیزی به جز محتوا باقی نمی‌ماند. وقتی هم در مورد محتوا صحبت می‌کنیم منظورمان فقط «واژه» نیست. علاوه بر محتوای متنی، محتوای ویدیویی، صوتی و تصویری هم در این دسته جای می‌گیرند.

اما برای بیشتر وب‌سایت‌ها، محتوا یعنی واژه یا همان مقاله‌هایی که در سطح وب منتشر می‌شوند. هر چه زمان می‌گذرد، درک گوگل از انواع محتواها افزایش می‌یابد. مثلا گوگل اکنون مفهوم تصویرها را درک می‌کند و حتی در ویدیوها نیز خیلی بیشتر از گذشته متوجه موضوع اصلی آن می‌شود؛ واژه‌ها که جای خود دارند. اگر محتوای ما برای کاربر جذاب، مفید و کاربردی باشد، می‌توانیم بگوییم که در مسیر سئوی محتوا قرار گرفته‌ایم.

جالب اینکه تولید محتوا فقط توسط شما صورت نمی‌گیرد. تصور کنید در وب‌سایت خود مقاله‌ای را نوشته‌اید و از کاربران می‌خواهید که نظر خود را در مورد آن بنویسند. این دیدگاه نوشته شده از طرف کاربران هم نوعی تولید محتوا در نظر گرفته می‌شود.

دیجی‌کالا در این مورد یک قدم را فراتر گذاشته و از کاربرانش خواسته است که عکس و فیلم خریدهای خودشان را در سایتش آپلود کنند. با وجود اینکه این محتواها توسط صاحبان سایت تولید نشده‌اند اما در سئوی سایت تاثیر بسیار خوبی می‌گذارند.

3. سئوی خارجی

سئوی خارجی یا (Off Page SEO) به تمام اتفاق‌هایی گفته می‌شود که در خارج از سایتتان و در راستای بهبود سئوی شما صورت می‌گیرد. یکی از نمونه‌های (Off Page SEO) به زمانی برمی‌گردد که یک وب‌سایت با هدف تعریف کردن از محتوا، محصول یا خدماتتان یک لینک به شما می‌دهد.

با وجود اینکه این لینک‌دهی، خارج از ‌وب‌سایتتان رخ داده است اما باز هم روی سئوی سایت شما تاثیر می‌گذارد. البته این لینک‌ها همیشه هم اتفاقی نیستند. گاهی خودتان در یک وب‌سایت، وبلاگ یا حتی شبکه‌های اجتماعی به خودتان لینک می‌دهید یا مشتریانتان این کار را برایتان انجام می‌دهند. این فعالیت‌ها در ورای خود در حال انتقال یک اعتبار – مثبت یا منفی – به سایت شما هستند.

اگر وب‌سایت یا وبلاگی که لینکی از شما را در خود درج می‌کند، از نظر گوگل اعتبار چندانی نداشته باشد، او شما را با خودش پایین می‌کشد و یک اعتبار منفی را روانه سایتتان می‌کند. برعکس این موضوع هم صادق است. پس مهم ترین دلیل ما برای کار روی سئوی خارجی، به دست آوردن اعتبار و اعتماد مثبت از سایر وب‌سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی است. اما این اعتبار به چه دردی می‌خورد؟ برایتان خواهم گفت.

شاید شما هم افرادی را دیده باشید که در مدت زمان کوتاهی، راهی که دیگران در چند سال طی می‌کنند را در چند ماه می‌گذرانند. گاهی این افراد از نظر سطح دانش، چندان هم از دیگران برتر نیستند؛ اما بیشتر مردم آنها را می‌شناسند. دلیل این موضوع، اعتباری است که آنها در میان دیگران – به ویژه افراد معتبر جامعه – به دست آورده‌اند. اعتبار در دنیای وب هم همین خاصیت را دارد.

آن افراد معروف که به سرعت مسیر پیروزی را طی کرده‌اند، همان وب‌سایت‌ها هستند، مردم همان کاربران هستند و کسانی که آنها را مورد تعریف و تمجید قرار می‌دهند وب‌سایت‌های معتبر را تشکیل می‌دهند. اعتبار، چیزی است که همه، چه در دنیای وب و چه در دنیای واقعی به دنبال آن هستند.

در نقشه راه «سئو خارجی یا offpage SEO» دیجیتالینگ نکاتی که از سئو offpage می‌دانیم را با شما به اشتراک می‌گذاریم.

ماجرای سئو و کلاه‌های آن

تکنیک‌های سئو به سه دسته اصلی تقسیم‌بندی می‌شوند که در ادامه آنها را با هم بررسی می‌کنیم. برای درک بهتر مفهوم این سه تکنیک، آنها را به عنوان سه شخص در نظر بگیرید:

1. سئو کلاه سفید (White Hat SEO)

کلاه سفید، فردی درستکار و قانون‌مدار است که در جامعه فعالیت‌های مثبتی را در راستای خلق ارزش برای مردم انجام می‌دهد. چنین شخصی اعتبار بالایی نزد مردم دارد. این موضوع در سئو کلاه سفید به روشنی قابل مشاهده است. وب‌سایت‌هایی که سئوی کلاه سفید انجام می‌دهند به هیچ روش منفی‌ای برای بهبود سئوی خود متصل نمی‌شوند.

آنها از اصول درست سئو پیروی می‌کنند. به همین دلیل نتیجه خوبی می‌گیرند و اعتبار بالایی را در گوگل به دست می‌آورند. اما زمانی که برای رسیدن به این نتیجه سپری می‌کنند طولانی است. چیزی که این پروسه را طولانی می‌کند، اعتمادی است که قدم‌به‌قدم در میان کاربران و وب‌سایت‌ها ایجاد می‌شود. با وجود طولانی بودن مسیر، نتیجه آن همیشه با پیروزی همراه است. من در مقاله دیگری به طور مفصل راجع به «سئو کلاه سفید» برایتان صحبت کرده‌ام. پیشنهاد می‌کنم حتما آن مقاله را مطالعه کنید.

2. سئو کلاه سیاه (Black Hat SEO)

کلاه سیاه، فردی است که فقط نقاب یک انسان درستکار را بر چهره زده است. او نیز به دنبال کسب اعتبار در جامعه است اما این کار را با استفاده از رو‌ش‌های نادرستی انجام می‌دهد که کمترین زمان و هزینه را برایش به دنبال داشته باشند. کلاه سیاه‌ها در دنیای وب‌، افرادی هستند که تمرکز خود را روی سئو کلاه سیاه گذاشته‌اند.

آنها سعی می‌کنند با تقلب کردن، خودشان را وب‎سایتی طرفدار اصول درست و مثبت نشان دهند اما به صورت پنهانی کارهایی نادرست انجام می‌دهند. شاید در ابتدا و زمانی که گوگل سرش به بررسی کارهای دیگر گرم است بتوانند موفقیت‌هایی کسب کنند، اما خیلی زود دستشان برای گوگل، کاربران و وب‌سایت‌های دیگر رو می‌شود. وقتی آن روز بیاید، آنها با همان سرعتی که بالا رفته بودند، سقوط می‌کنند. چون گوگل آنها را به بار جریمه‌های گوناگون می‌بندد و حتی شاید از صفحه نتایج گوگل حذفشان کند. پیشنهاد من این است که الا به سمت این روش نروید.

3. سئو کلاه خاکستری (Gray Hat SEO)

کلاه خاکستری، نه آنقدر سفید و بی‌گناه است و نه آنقدر سیاه و غرق در دغل‌کاری. این سئو شبیه بیشتر آدم‌های دنیا است. یعنی کسانی که نه همیشه مثبت هستند و نه همیشه منفی و از هر دو خاصیت به اندازه‌ای در وجودشان پیدا می‌شود. در تکنیک سئوی کلاه خاکستری، سایت‌ها روش‌هایی را به کار می‌بندند که نه گوگل از دستشان عصبانی شود و نه زمان زیادی را برای رسیدن به اعتبار و جایگاه خوب منتظر بمانند.

وب‌سایت‌های طرفدار سئوی کلاه خاکستری، کاری با خلق ارزش ندارند، به کاربران پاسخ نمی‌دهند و زمانی برای این کارها صرف نمی‌کنند. می‌توان این‌طور گفت که آنها در سرزمین مشترک میان سئوی کلاه سفید و کلاه سیاه اردو زده‌اند. در این میان باید مراقب یک نکته باشید. برخی از تکنیک‌هایی که در گذشته کلاه خاکستری بودند، اکنون به عنوان کلاه سیاه در نظر گرفته می‌شوند. این موضوع اهمیت به روز بودن اطلاعات شما را دو چندان می‌کند.

خلاصه‌ای از آنچه با هم از سئو گفتیم:

• سئو، مجموعه فعالیت‌هایی است که وب‌سایت‌ها برای سازگار کردن خودشان با موتورهای جستجو انجام می‌دهند.
• وجود تحریم‌ها و فیلترهایی که در دنیای دیجیتال برای ایرانی‌ها ایجاد شده‌اند، سئو را به فعالیتی بسیار محبوب تبدیل کرده‌اند.
• سئو تکنیکال، سئو داخلی و سئو خارجی، سه بخش اصلی در دنیای سئو به شمار می‌روند.
• سه تکنیک اصلی برای سئو وجود دارد که وب‌سایت‌ها بر اساس آن عمل می‌کنند. این سه تکنیک شامل سئو کلاه سفید، کلاه سیاه و کلاه خاکستری می‌شود.
• در سئو کلاه سفید، وب‌سایت‌ها به شدت از اصول سئو پیروی می‌کنند و به خلق ارزش مشغول هستند. نتیجه تلاش این وب‌سایت‌ها پایدار و طولانی مدت است.
• در سئو کلاه سیاه، وب‌سایت‌ها از روش‌های نادرست و غیرحرفه‌ای برای حضور در صفحه اول گوگل نهایت استفاده را می‌برند. به محض اینکه گوگل متوجه این وب‌سایت‌ها شود، آنها را جریمه می‌کند.
• در سئو کلاه خاکستری از ترکیب روش‌های استفاده شده در سئو کلاه سفید و سیاه استفاده می‌شود. در این روش باید بسیار دست به عصا حرکت کرد.

نظر شما چیست؟

شما از چه تکنیکی برای بهینه سازی وب‌سایت خود با موتور جستجوی گوگل استفاده می‌کنید؟

آیا روشی را می‌شناسید که در گذشته در شمار تکنیک کلاه خاکستری بوده و امروزه کلاه سیاه محسوب می‌شود؟