اشتراک‌گذاری اطلاعات و دسترسی به داده‌هایی که زمانی پیدا کردنشان کار حضرت فیل بود، یکی از بزرگ‌ترین مزیت‌های ورود به دنیای وب محسوب می‌شود. در فضای دیجیتال، فرصت‌های جالب و رایگانی برای گسترش اطلاعات وجود دارند.

 ویکی‌پدیا یکی از این فرصت‌های جالب است که به مردم سرتاسر جهان کمک می‌کند تا با نشر اطلاعات، قدمی مفید گسترش دانش در سطح جهانی بردارند. در این قسمت از «دیجیتالینگ» به سراغ «ویکی ‌پدیا» می‌رویم و سعی می‌کنیم، جنبه‌های دیگری از آن را به شما نشان دهیم.

قرار است چه چیزهایی را با هم یاد بگیریم؟

• با وب‌سایت «Wikipedia»، به ویژه ویکی پدیای فارسی بیشتر آشنا می‌شویم.
• امکان ساخت صفحه اختصاصی در ویکی پدیا برای شرکت‌ها یا سازمان‌های مختلف را بررسی می‌کنیم.
• اهمیت بک لینک ویکی‌پدیا و روش گرفتن آن را موشکافی می‌کنیم.
• بایدها و نبایدهای فعالیت در ویکی‌پدیا را می‌خوانیم.
• اعتبار مطالب موجود در ویکی‌پدیا را مورد بررسی قرار می‌دهیم. 

ویکی پدیا چیست؟

سایت ویکی پدیا (Wikipedia) یک دانش‌نامه آزاد یا همان اوپن‌سورس است. این بدان معنی است که هر کاربری می‌تواند با ساخت یک حساب کاربری، شروع به نوشتن یا ویرایش متن‌های موجود در ویکی پدیا کند. ویکی‌پدیا جزو 10 سایت برتر جهان است. شیوه نوشتن مطالب در ویکی‌پدیا بر پایه اساس‌نامه‌ای است که خود «Wikipedia» آن را تعیین کرده است. اگر شما مقاله‌ای را بر خلاف اصول این وب‌سایت بنویسید یا ویرایش کنید، بعد از چند روز حذف می‌شود.

چند و چون ویکی پدیای فارسی 

بیش از یک دهه از آغاز فعالیت ویکی پدیای فارسی می‌گذرد. با راه‌اندازی ویکی پدیای فارسی، این امکان برای کاربران فارسی زبان نیز فراهم شد تا بتوانند در این وب‌سایت مقاله بنویسند یا مقاله‌های دیگر را ویرایش کنند. چندی پیش در رابطه با این موضوع، با آقای «محسن سالک» مدیر ارشد ویکی پدیای فارسی صحبت می‌کردم.

 از آقای سالک پرسیدم که: «آیا شرکت‌ها یا سازمان‌های ایرانی مثل دیجی کالا، اسنپ و غیره می‌توانند اکانتی در ویکی‌پدیا داشته باشند؟ و اینکه آیا می‌توانیم لینک سایتمان را در این وب‌سایت قرار دهیم؟» پاسخ‌هایی که از ایشان گرفتن را در طول مقاله برایتان توضیح می‌دهم.

ساخت صفحه اختصاصی برای سازمان‌ها و شرکت‌ها

سازمان‌ها یا شرکت‌ها هم می‌تواند در ویکی پدیا صفحه‌ای برای خودشان داشته باشند. اما ماجرا به همین راحتی نیست. مثلا دیجی کالا را در نظر بگیرید. این شرکت، فاکتورهای زیادی دارد که به او اجازه می‌دهد صفحه‌ای فعال در ویکی پدیا داشته باشد. به عنوان مثال، چندین مقاله  از منابع معتبر خارجی در مورد آن نوشته شده، بزرگ‌ترین فروشگاه اینترنتی کشور است و تمام اصول ویکی‌پدیا را رعایت کرده است.

این بدان معنی است که هر سازمان یا فردی نمی‌تواند یک صفحه در ویکی‌پدیا بسازد. اگر هم چنین کاری را انجام دهد، بعد از چند روز صفحه‌اش حذف می‌شود. اما افرادی مثل بازیگران، ورزشکاران و افراد مهم سیاسی چون واجد شرایط در نظر گرفته شده برای حضور در «Wikipedia» هستند، هر کدام صفحه‌ای جداگانه برای خودشان دارند. 

ویکی پدیا و ماجرای گرفتن بک لینک

وجود این شرایط سخت برای داشتن یک صفحه در ویکی پدیا، اعتبار زیادی به بک لینک‌های گرفته شده از این سایت داده است. اگر شما بعنوان یک کسب و کار بتوانید صاحب یک صفحه در ویکی‌پدیا شوید و بک لینکی که در آن قرار می‌دهید، مورد تایید قرار بگیرد و حذف نشود – با وجود اینکه بک لینک‌های موجود در ویکی‌پدیا نوفالو (nofollow) هستند – اعتبار خیلی خوبی به وب‌سایت شما منتقل می‌شود. شاید حتی بتوانید از ویکی‌پدیا ورودی هم داشته باشید.

[color-box color=”#d6efeb” text-color=”#14234d” ]در مورد بک لینک گرفتن از ویکی‌پدیا این نکته را در نظر داشته باشید که شما به عنوان سایتی که مشغول درآمدزایی است، نمی‌توانید از این وب‌سایت بک لینک بگیرید. چون ویکی‌پدیا یک وب‌سایت رایگان است که بدون هیچ درآمدی کار می‌کند. در واقع، رسالت ویکی‌پدیا در این بوده که دنیا را به جای بهتری برای زندگی کردن تبدیل کند. [/color-box]

به همین دلیل نمی‌خواهد به ابزاری برای تبلیغات شرکت‌ها یا فروشگاهی برای عرضه محصولات تبدیل شود. اما اگر شما وب‌سایتی آموزشی باشید و اهداف درآمدزایی را دنبال نکنید، می‌توانید صفحه‌ای در «Wikipedia» داشته باشید.

بسیاری از سئوکارها بر این باور هستند که همه وب‌سایت‌ها باید اکانتی در ویکی‌پدیا داشته باشند و فعالیت کنند تا اینکه بالاخره – حتی بعد از گذشت چند سال – بتوانند لینک وب‌سایت خود را در ویکی‌پدیا قرار دهند. اما نظر آقای سالک، چیز دیگری بود.

ایشان می‌گفتند شما از همان روز اول فعالیت هم می‌توانید لینک وب‌سایت خود را وارد ویکی‌پدیا کنید اما به شرطی که لینک شما به متنی که نوشتید یا ویرایش کردید ارتباط داشته باشد و وب‌سایتتان تجاری نباشد. مثلا وب‌سایت‌های زیادی در زمینه خبری یا گردشگری فعالیت می‌کنند و از ویکی پدیا بک لینک می‌گیرند. 

بایدها و نبایدهای فعالیت در ویکی پدیا

جدا از بحث بک لینک گرفتن، این آمار بازدید ویکی‌پدیا است که اهمیت آن را بسیار بالا می‌برد. پیشنهاد می‌کنم حتما یک حساب کاربری در ویکی‌پدیا بسازید و در آن به فعالیت بپردازید. من هم مدتی است که مشغول این کار هستم و تاکنون مطالبی که نوشتم یا ویرایش کردم حذف نشده‌اند.

 چون سعی کردم تمام اصول مورد نظر این وب‌سایت را رعایت کنم. البته باید بگویم که این قوانین، چیزهای سخت یا عجیب و غریبی نیستند. اجازه بدهید چند مورد از آنها را با هم بررسی کنیم:

• داشتن دیدگاهی بی‌طرفانه و پرهیز از قضاوت

به هنگام فعالیت در ویکی‌پدیا باید دیدگاهی بی‌‌طرفانه داشته باشیم و مطالب را با توجه به چیزی که واقعا هستند یا تاثیری که می‌گذارند، مورد بررسی قرار دهیم. این مورد به ویژه هنگام نگارش یا ویرایش مقاله‌های سیاسی اهمیتی دو چندان پیدا می‌کند. 

• احترام به قوانین کپی رایت

خوشبختانه برخلاف کم لطفی‌هایی که در ایران به قوانین کپی رایت می‌شود، ویکی‌پدیا کاملا به آن حساس است. در نتیجه، شما نمی‌توانید مطلبی را از یک سایت بردارید و آن را در ویکی‌پدیا کپی کنید. 

در این صورت، آن مطلب از ویکی پدیا حذف می‌شود. اگر این کار را تکرار کنید، وارد لیست سیاه ویکی‌پدیا می‌شوید و دیگر نمی‌توانید هیچ فعالیتی در این وب‌سایت انجام دهید. 

آیا ویکی‌پدیا یک منبع معتبر است؟

بسیاری از مردم، بر این باور هستند که مطالب درج شده در ویکی‌پدیا معتبر نیستند یا از سایت‌های دیگر کپی شده‌اند. در این مورد باید بگویم که نه تنها به ویکی پدیا، بلکه به تمام وب‌سایت‌های موجود در سطح وب، نباید ۱۰۰ درصد اعتماد کنید. چون هر محتوایی که در سطح وب وجود دارد، ممکن است اشتباه‌هایی داشته باشد یا در گذشته درست و معتبر بوده و اکنون با گذشت زمان اعتبار خود را از دست داده باشد.

 حتی ممکن است مطالب وب‌سایت‌ها ترجمه‌ای نادرست یا برداشتی غرض‌ورزانه از یک موضوع باشند. از طرف دیگر، مطالب این وب‌سایت کپی نیستند. چون «Wikipedia» قوانین سخت‌گیرانه‌ای را در این مورد اجرا می‌کند. 

هدف وب‌سایت ویکی‌پدیا این است که همه افراد در کنار هم رشد کنند و با به اشتراک گذاشتن اطلاعات مفید از انحصارطلبی اطلاعاتی جلوگیری کند. هسته اصلی وب‌سایت ویکی‌پدیا در سرتاسر دنیا فقط 300 نفر هستند که آنها هم مشغول انجام کارهایی مثل نگهداری از سرور و سایر مسائل فنی هستند.

ویکی‌پدیا تلاش می‌کند تا متعلق به همه مردم جهان باشد. به همین دلیل، کسانی که مطالب را می‌نویسند و کسانی که آنها را می‌خوانند یکسان هستند. شما هم به عنوان یک فارسی زبان و فردی که در گوشه‌ای از این جهان زندگی می‌کند، دست به کار شوید و با ویرایش اطلاعات غلط یا نگارش مقاله‌های فارسی قدمی برای گسترش رایگان اطلاعات در جهان بردارید. 

نظر شما چیست؟

آیا شما هم به عنوان یک نویسنده و ویرایشگر در ویکی‌پدیا حساب کاربری دارید؟

فکر می‌کنید چه انگیزه‌ای می‌تواند به کاربران فارسی زبان کمک کند تا ویکی‌پدیای فارسی را همچون ویکی‌پدیای انگلیسی پربار و کامل‌تر کنند؟ 

نظر خود را در بخش دیدگاه با اهالی دیجیتالینگ به اشتراک بگذارید.